Schendt TikTok de privacy van kinderen?

Jul Thu 23 2020

De VS, India, Zuid-Korea: steeds meer landen maken zich zorgen over TikTok. Loopt Nederland daarin achter? ‘De data van kinderen liggen nog net niet op straat.’

Dit artikel is op 28 juli 2020 gepubliceerd op Trouw. Geschreven door Rufus Kain.

TikTok is geen doorsnee sociaal medium. In plaats van de statusupdates van Facebook of de mooie plaatjes van Instagram, draait de Chinese app om creatieve korte filmpjes. Kinderen dansen, playbacken en goochelen zich er een weg naar de aandacht van hun leeftijdsgenoten. Moeten ouders zich zorgen maken over wat er gebeurt met de persoonsgegevens van hun kroost?

Wel volgens de Stichting Onderzoek Marktinformatie (Somi), die ouders wereldwijd oproept om zich aan te melden voor een collectieve claim. Ondanks eerdere waarschuwingen schendt TikTok privacyrechten die zijn vastgelegd in de Europese GDPR-regelgeving, in Nederland bekend als de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Dat meldde Somi maandag in een persbericht. 

“Data van kinderen liggen nog net niet op straat, maar daarmee is alles gezegd”, stelt Cor Wijtvliet, mede-oprichter van de stichting. Nederland maakt zich volgens hem nog niet genoeg zorgen over TikTok. “De Autoriteit Persoonsgegevens is bezig met een onderzoek, maar ook zij waren er vrij laat bij.”

Verbannen in India

Wijtvliet vergelijkt de aandacht in Nederland met die in andere delen van de wereld. In Zuid-Korea kreeg TikTok eerder deze maand een boete van 160.000 dollar. Het bedrijf had illegaal data van minderjarigen verzameld, en had die data doorgestuurd naar het buitenland zonder gebruikers daarover te informeren, meldt het Britse ‘BBC News’. Ondertussen overwegen de Verenigde Staten om TikTok te verbannen, en heeft India dit zelfs al gedaan.

In het persbericht van Somi staat een lijst met AVG-artikelen die TikTok zou overtreden. Zo zouden minderjarigen te makkelijk een account kunnen aanmaken zonder toestemming van hun ouders. Ook zou het onduidelijk zijn welke gebruikersdata de app deelt en met wie – de data zouden onder meer in China terechtkomen.

Privacy-advocaat en -hoogleraar Gerrit-Jan Zwenne heeft zijn bedenkingen bij die opsomming. “Ik zie wel ruimte voor hun actie die zij voor zich zien, maar ik vraag me af of hun verhaal juridisch goed in elkaar zit.” Vooral wanneer Somi zegt dat TikTok ‘gevoelige persoonsgegevens, zoals de locatiegegevens’ in strijd met de AVG verwerkt, gaan bij Zwenne alarmbellen af. “De AVG stelt extra strenge regels voor gegevens over gezondheid, religie, politieke voorkeur, etniciteit, seksuele voorkeur – maar niet zozeer voor locatiegegevens.”

Eigen bijdrage: 17,50 euro

Wijtvliet antwoordt hierop dat Somi de lijst met actiepunten zelf heeft opgesteld. De stichting begint in feite pas net aan haar onderzoek. Hierbij worden ook juristen geraadpleegd. “Omdat zoiets algauw een paar ton kost, vragen we op voorhand ook 17,50 euro van ouders die zich voor de actie aanmelden”, aldus Wijtvliet.

TikTok zegt in een reactie dat de privacy en veiligheid van gebruikers topprioriteiten zijn. “TikToks servicevoorwaarden voldoen in Europa aan de AVG. Gebruikersdata wordt opgeslagen op servers in de VS en Singapore. TikTok is niet beschikbaar in China.”  

Klik hier voor het originele artikel op Trouw.nl